خیال به عنوان یکی از مهمترین ابزار ادراکی انسان، نقش موثری در رفتار انسان ها وسعادت آن ها دارد. مقاله حاضر با هدف تبیین ماهیت خیال، ماهیت اراده وچگونگی ارتباط خیال و اراده در نفس انسان، تدوین گردیده است. تحلیل متون صدرایی و استنتاج، روش مورد استفاده در این مقاله بوده است. خیال بعنوان واسطه بین احساس و تعقل، وظیفه حفظ، بازسازی و جعل (انشا) صور ذهنی را عهده دار است. اراده بعنوان میل، خواست و قصد در افراد، اقتضای گزینش فعل و یا ترک آن تحت تاثیر عقل یا گمان است.اراده مانند علم، وجه التفاتی دارد.یعنی باید به چیزی یا موضوعی تعلق گیرد (مراد). تصور یا صورت خیالی، قالب و چهارچوب وجه التفاتی در اراده است و لذا تبیین کننده رابطه خیال و اراده است. تصور فعل، تصدیق به فایده آن، شوق انجام فعل، و اراده وعمل، مراحل شکل گیری فعل ارادی اند. ملا صدرا از معدود فیلسوفانی است که در تلاشی موفق بحث خیال و رابطه اش با اراده را مورد توجه قرار داده و نکات بدیعی را در این حوزه طرح نموده است.
این مقاله در فصلنامه تاملات فلفسی شماره دانشگاه زنجان شماره 11 پاییز و زمستان 1392 به چاپ رسیده است