کودکان ما اگر با فرایند درست فکر کردن آشنا شوند، میتوانند در زندگی علمی و تحصیلی دوران دانشآموزی خود و در آینده در زندگی شخصی، اجتماعی و شغلی خود موفق باشند. برای این کار، آنها نیاز دارند که فرایندهای تفکر را که میتوانند برای اندیشیدن صحیح از آن استفاده کنند، یاد بگیرند. کودکان باید سوالات مفید را یاد بگیرند و هنگام تفکر در مورد مطالب و موضوعات مختلف به روشهای گوناگون این سوالات را از خود بپرسند.
اولین گام در این مسیر مشاهده دقیق ویژگیهای چیزهایی است که در اطراف کودکان وجود دارد. به فرزند خود یاد دهید به دقت اطراف خود را بنگرد و با او در مورد ویژگیهای اشیا، پدیدهها و اتفاقات بحث کنید تا تفکر وی بیشتر رشد کند و منطقیتر فکر کند. برای مثال، از فرزند خود بخواهید سه ویژگی برای سکه، پرچم و درخت بگوید و دلیل انتخاب این ویژگیها را بگوید.
دومین گام در این مسیر مشاهده دقیق شباهتهای چیزهایی است که در اطراف کودکان وجود دارد. به فرزند خود یاد دهید به دقت اطراف خود را بنگرد و با او در مورد شباهتهای اشیا و پدیدهها بحث کنید و از او بخواهید با توجه به مواردی نظیر كاربرد، اندازه، رنگ، قسمتها، شکل و يا مادهی اينها شباهتها را بیان کند. برای مثال، از فرزند خود بخواهید سه شباهت گلها و پرندهها را بنویسید.
سومین گام در این مسیر مشاهده تفاوتهای چیزهایی است که در اطراف کودکان وجود دارد. به فرزند خود یاد دهید به دقت اطراف خود را بنگرد و با او در مورد تفاوتها اشیا و موجودات بحث کنید. برای مثال، از فرزند خود بخواهید تفاوتهای گربه و سگ را بنویسید.
چهارمین گام طبقهبندی کردن موضوعات با توجه به شباهت و تقاوت آنهاست که در اطراف کودکان وجود دارد. به فرزند خود یاد دهید به دقت اطراف خود را بنگرد و با او در مورد طبقهبندی اشیا و موجودات بحث کنید. برای مثال، از فرزند خود بخواهید برگها و یا سنگهایی را جمع و آنها را به صورتهای مختلف دستهبندی کند.
پنجمین گام مقایسه کردن موضوعاتی است که در اطراف کودکان وجود دارد و این امر با توجه به شباهت و تفاوت موضوعات اتفاق میافتد. به فرزند خود یاد دهید به دقت اطراف خود را بنگرد و با او در مورد مقایسه اشیا و موجودات بحث کنید. برای مثال، از فرزند خود بخواهید شباهت و تفاوتهای شطرنج و فوتبال را بنویسد.
ششمین گام مرتب کردن مباحث و اشیا و موجوداتی است که در اطراف کودکان وجود دارد و این کار بر اساس زمان و اندازه اشیا صورت میگیرد.به فرزند خود یاد دهید به دقت اطراف خود را بنگرد و اشیا را مرتب نماید. برای مثال از او بخواهید فرایند شکلگیری پروانه را بر اساس زمان مرتب کند.
هفتمین گام اندیشیدن درباره مفاهیم است. برای این کار از فرزند خود بخواهید ویژگیهای اشیا یا موجوداتی را که می بیند بنویسد البته او می تواند با کمک برادر یا خواهر و یا دوست خود فهرست جدیدی تهیه کند. سپس ویژگی هایی راكه در مورد همهي مثالها صحيح نميباشند را از فهرست خود حذف كنند. ويژگيهاي باقیمانده، مفهوم يا عموميت موضوع را بيان ميكند.
هشتمین گام تعمیم دادن (یا مفهومسازی) است. در زیر نمونه از تعمیم دادن را مشاهده می کنید. به فرزند خود کمک کنید چنین تعمیمهایی را مورد سایر موضوعات تهیه کند.
مثال |
||||
برخي از ويژگيها |
||||
ميوه |
پوست رنگي |
از درختان ميرويد |
طعم شيرين |
دانهها |
سيبها |
بله |
بله |
بله |
بله |
ليموها |
بله |
بله |
خير |
بله |
توتفرنگيها |
بله |
خير |
بله |
بله |
موزها |
بله |
بله |
بله |
بله |
ميوههاي خوشمزه |
بله |
خير |
بله |
بله |
تعمیم: ميوهها معمولاً رنگي هستند و پوست و دانه دارند. |
گام آخر یا نهمین گام ترسیم نقشههای مفهومی است که به درک بهتر روابط و ساختار مفاهیم در ذهن کمک زیادی کرده و موجب نظم فکر بهتر در کودکان میشود. از فرزند خود بخواهید برای موضوعات و مطالب مختلف نقشههای مفهومی ترسیم کند.